Muur Smitsvest heet weer Gadellière

Opnieuw is een stukje van de monumentale  vesting van Menno van Coehoorn hersteld. Sinds ‘mensenheugenis’ sleet dit bastion zijn dagen als walkant van het industrieterrein langs het Smitsvestje, en raakte steeds verder in verval. Bij de recente herinrichting van het gebied met woningen werd het mogelijk om ook deze muur in ere te herstellen. Het resultaat mag er zijn.

De naamsteen Gadellière werd onthuld door wethouder Arjan van der Weegen en twee leerlingen van de bouwplaats
De naamsteen Gadellière werd onthuld door wethouder Arjan van der Weegen en twee leerlingen van de bouwplaats

Aannemer Cauwenbergh heeft de restauratie als leerlingbouwplaats uitgevoerd. Dat bleek niet eens zo gemakkelijk; veel  van de betreffende leerlingen konden tussentijds overstappen naar een reguliere baan. Precies het doel van een leerlingbouwplaats, maar nadelig voor de voortgang van het restauratieproject. Toch is het herstelde monument volgens planning opgeleverd.
Op vrijdag 4 november 2016 bleek Menno van Coehoorn himself opgestaan om het resultaat te bewonderen van het bastion wat hij in levende lijve nimmer heeft gezien. (En destijds eigenlijk niet eens in zijn ontwerp opgenomen had…) Toch toonde hij zich trots op ‘de gadellier’ zoals deze vandaag de dag weer zichtbaar is gemaakt.
Bij de restauratie zijn alle cementvoegen in de muur stukje bij beetje uitgeslepen en opnieuw gevoegd. Waar nodig zijn nieuwe stenen in de plaats van de oude of ontbrekende gekomen. Deze nieuwe stenen zijn speciaal voor dit project gebakken in eenzelfde vorm en afmeting als de oorspronkelijke.  Ook zijn muurdelen met beschermde plantensoorten zorgvuldig teruggeplaatst.

De begroeiing op de muur is bepaald geen 'overgeslagen deel, maar zijn zorgvuldig bewaarde beschermde planten
De begroeiing op de muur is bepaald geen ‘overgeslagen deel, maar zijn zorgvuldig bewaarde beschermde planten

Als klap op de vuurpijl is de originele naamsteen van Gadellière ook in de muur geplaatst. Deze steen is behouden gebleven omdat deze bij de ontmanteling van de vesting was verwerkt in de gebouwen van de in de eerste helft van de vorige eeuw daar verschijnende gebouwen van de Potas (of liever: suikerfabriek van der Linden; zie Bergen op Stoom p 145). Deze steen is, samen met een zelfde  naamsteen van de tenaille Van Dun bij de sloop van deze gebouwen gered, en toen neergelegd op de binnenplaats van het Markiezenhof. Thans is de steen van Gadellière dus weer ‘thuis’.

Vergelijkbare berichten

  • Monumentale bomen in Bergen op Zoom

    in Waterschans 2021-III duikt onze redacteur Willem de Weert in het groene erfgoed in Gemeente Bergen op Zoom. Er staan inmiddels vele monumentale bomen op, al zijn er zeker nog vele bomen niet beschermd die hier wel degelijk voor in aanmerking zouden kunnen komen. De lijst van de gemeente met beschermde bomen is hier terug…

  • Fotoreportage Oesterlab

    In Waterschans 2023 | 2 aandacht voor het vm. Oesterlab aan de Wittoucksingel door onze redacteur Henk Boot. Aanvullend op het artikel een fotorapportage van het exterieur en interieur.

  • Hofzaallezing 2016-IV: Twee eeuwen scheepvaart in Bergen op Zoom

    Van brede beurt en beurtvaart onder zeil naar Inland barge terminal. Gerrit Groeneweg belicht een stukje uit de bergse scheepvaart, die uit het collectieve geheugen is weggezakt. Het blijkt een boeiende nijverheid die zich overigens voornamelijk buiten Bergen op Zoom bezig houdt.

  • St Jacobspoort opgegraven

    Een (deel van) de uit eind 15e cq begin 16e eeuw daterende stadspoort is bij het bouwrijp maken van het vroegere Spiritus-(Nedalco) terrein blootgelegd. Een belangrijk historisch relict dat al dateert van vóór de vestingtijd. Als deze resten zichtbaar blijven, houden ze mede de herinnering levend aan zowel de handelsstad als vestingstad die beide voor de Nederlanden een belangrijke rol vervulden.

  • Somme 1916: excursie naar een slagveld

    De dagexcursie naar de Somme op 30 september bleek een indrukwekkende reis, die de deelnemers veel informatie bood over een deel van de Eerste Wereldoorlog, dat zeker in het (toen) neutrale Nederland nauwelijks aandacht kreeg en krijgt. Toch was de strijd net zo bloedig als rondom Ieper, een jaar later. Voor- en tegenstanders zijn het ook na honderd jaar nog niet eens over de startegische waarde van deze slag, die honderdduizenden het leven kostte.

  • 22e Stenen Strofe gewijd aan St Gertrudis

    SBM en comité Stenen Strofen hebben het 25 jarig jubileum van SBM bestendigd in een geschenk aan de Bergse bevolking door de onthulling van de 22e Stenen Strofe.