Ongewenst erfgoed
Folder Monumentenweekend
3 september 2017
Lezing “Zilver: echt of vals?”
11 september 2017
Opschrift Bezirksverwaltung op het Klein Arsenaal is anno 2017 nog zichtbaar
Vandaag (5 september 2017) besteedt de BNdeStem onder de titel ‘Fout erfgoed, wat doe je er mee‘ aandacht aan een inmiddels 75 jarige muurschildering op de ‘achterzijde’ (Molenbergstraat, onderaan de Rijtuigweg) van het Klein Arsenaal. Het gaat om een opschrift dat de Duitse bezetter aanbracht. Het klein Arsenaal werd gebruikt door het districtsbestuur (Bezirksverwaltung, Lager 4). Na zoveel jaren blijkt uit het krantenbericht dat nabestaanden van verzetsmensen er moeite mee hebben dat deze aanduiding nog steeds aanwezig is.
Toch zijn er nog veel meer sporen in de stad aanwezig uit de Duitse tijd. Wat dacht u van de Vijverberg? Deel van een tankgracht die de hele stad omvatte. Ook de betonblokken langs de Zoom maakten hier deel van uit. Deze liggen vanaf halverwege het (nu weer toegankelijke) Oude Zoompad tot voorbij villa Helena aan de Zuidzijde Zoom. De re-enactmentgroep Maple Leaf spant zich met regelmaat in om ten minste een deel van deze Duitse erfenis zichtbaar te houden. En nu de Route van de Turf deze tankwering over de volle lengte passeert, is er nóg meer aandacht voor. Deze wering is in 2008 zelfs als gemeentelijk monument aangemerkt, als is ie in de monumentenlijst niet te vinden. De tankgracht waarvan de Vijverberg deel uitmaakt liep tot aan deze tankwering door, wat onder meer blijkt uit de afgebeelde Canadese veldkaart, die is samengesteld aan de hand van luchtfoto’s.
Canadese veldkaart van oktober 1944. Aan de Oostkant van de stad is de tankgracht (blauwe lijn) goed te zien
Wat maakt dit opschrift op het Klein Arsenaal dan zo gevoelig? Gaat het om het gebruik dat de Duitse bezetter van dit gebouw maakte dat zo beladen werkt? In de Waterschans is het antwoord (nog) niet gevonden. En je ontdekt dat je als ‘kind-van-na de-oorlog’ eigenlijk maar weinig weet over wat hier in de stad plaatsgreep tijdens de bezettingsjaren. Wie werpt hier meer licht op?
En wat is uw mening over het handhaven of verwijderen van deze tekst? Uw reacties stelt de redactie zeer op prijs.
Samengestelde luchtfoto waarop de tankgracht goed zichtbaar is. Bron: Dotkadata
2 Comments
Ik schrijf als hobby een artikel over de Duitse graven die na de oorlog aanwezig waren in Nederland en in Bergen op Zoom zou er een Ehrenfriedhof moeten zijn geweest. . Het zou tegenover de Ruytershove aan de Wouwseweg 29, volgens een artikel van Willem Tiemens, maar dat lijkt niet te kloppen. Ik ben op zoek naar achtergrondinformatie over die begraafplaats voor mijn artikel.
Beste Onno,
Verrassend dat je hier naar op zoek bent. Het is de tweede keer dat ik hier van hoor. Dat betekent dat er al eerder speurwerk naar gedaan is, maar dat dit kennelijk nog weinig heeft opgeleverd. Wel is bekend dat de aanleg van de Engelse en Canadese begraafplaats gebruik gemaakt is van een locatie die al door de Duitse bezetter gebruikt werd voor hun doden. Deze Duitse slachtoffers zijn later herbegraven in Nieuwegein en/of in Duitsland.
Die eerste vraagsteller zal je verzoek met belangstelling vernemen. Dat stuur ik aan hem door. Het is aan hem om contact met je op te nemen. Hopelijk horen we hier meer van!
Met vriendelijke groet.