18e Geschiedenisquiz testte parate kennis

De 18^e geschiedenisquiz op vrijdag 14 april 2023 was een bijzondere editie. Bijzonder, omdat de nasleep van Covid kennelijk nog steeds het aantal deelnemende teams drukt. Uiteindelijk namen slechts 14 (+1) teams deel aan de strijd. Hopelijk gaat het om een tijdelijke dip; deze quiz is een belangrijke factor in de promotie van de lokale geschiedenis. Behalve de de 84 deelnemers zijn er ook pakweg 25 à 30 mensen voor de organisatie aanwezig. Je kunt dus spreken van een (klein ?) geschiedkundig evenement.

Een stukje van deze kaart van Blaeu uit 1649 op een lei van de gevangenpoort: een echt hebbeding.

Bijzonder was ook de kennelijke zwaarte van de quiz; de uiteindelijke winnaar scoorde ‘slechts’ 82 van de mogelijke 165 punten. In vorige edities behaalden de winnaars er meer: 111 in 2022, 126 (2021), en zelfs 136 in 2018. Deze editie bleek vooral gericht op de geschiedenis van de stad, ofschoon het aandachts-gebied van de Geschiedkundige Kring van Stad en Land van Bergen op Zoom toch wel wat groter is.
Eveneens bijzonder: Marijke Evers moest als leverancier van de individuele prijs voor de winnaars deze traditie opgeven; een waardige opvolger werd gevonden in bovenstaand object: een stukje van een bekende kaart van Berghen op Zoom uit 1649  maar wel 6 verschillende, gefotografeerd op een leitje van het dak van de Gevangenpoort; een idee van MIrjam Drenth die hiermee weer een hebbeding  voor geschiedenisadepten heeft gecreëerd.
Hoop
Gaf de eerste ronde velen nog hoop op een goede score; in de daar na volgende ronden werd het menens. De eerste themaronde was duidelijk uit de pen van KiDor: noem de makers van 8 beelden uit de beeldenroute. Dat het SBM team 1 daarbij de beste score haalden is niet zo gek; het is deel van hun ‘huiswerk’ als stadsgids. De latere overall winnaar scoorde in deze ronde zelf 0 (nul) punten. Het kan verkeren…

Themaronde 2 zelf eens proberen? klik op de afbeelding

Wie het lijfblad De Waterschans goed doorneemt, kan het antwoord op veel vragen wel terugvinden. Want dan wist je bijvoorbeeld waarom er begin oktober 1944 nog een groep van 42 personen doorde Feldgendarmerie werd gegijzeld, of wat havenarbeiders van het gilde deden om aan werk te komen, in welke huidige school de Handelsschool uit 1916 is opgegaan, of wie de panelen in de carrousel van de Efteling geschilderd heeft. En Bergse straatnamen op een kaart aanwijzen is toch niet zo moeilijk? Toch blijkt dat op een 19^e eeuwse stafkaart lastiger dan je zou denken. Waarbij nog eens opvalt hoeveel groter de stad nu is dan toentertijd! Afijn, probeer het zelf eens. Klik op het kaartje hier naast.
Waar verbleef Dürer?
De derde ronde maakte (onder veel meer) duidelijk dat Albrecht Dürer niet in de Draak gelogeerd heeft, al lijkt het boekje van Korneel Slootmans uit 1937 dat een beetje te suggereren. Ook dat het Juvenaat een wat kleiner begin had in de Wouwsestraat, al wezen velen naar naar de Zuidzijde haven, waar deze broeders ook, maar wel later waren gehuisvest in De Hollandsche Tuin. De drie 15^e eeuwse stadspoorten aan de haveningang wisten de meesten wel te benoemen, maar ja, wie was ook weer Freule Lieske?

In welk jaar werd ook alweer het belfort gesloopt? (1589/1590) Tekening Kees Warmoeskerken

Spannende race
In de kopgroep was het trouwens spannend: na de derde ronde lagen SBM1 en Ken Dut Nog Trug nek-aan-nek op de eerste plaats, met SBM2 daar vlak achter.
Het peloton viel al vrij snel in twee groepen uiteen. In de eerste groep nam de Vereniging Binnenstad de leiding, werd onderweg ingehaald door Toeteroet, maar kwam uiteindelijk met gelijke score over de eindstreep: 76 punten.
De scoutinggroep die in eerdere edities onder de naam Kizito meedeed en dan vaak in de achterhoede eindigde, wist zich goed te handhaven en lag na de tweede themaronde zelfs aan kop, en tot aan de laatste ronde voor op SBM3, maar kwam samen met deze aan de finish met 70 punten.  
In de derde themaronde moesten acht foto’s van vóór 1900 wordt gelokaliseerd. Dat bracht SBM1 en SBM 2 op gelijke hoogte en op de eerste plaats. Een echte instinker bleek de foto van kruispunt de Vierwinden: in welke richting was die foto nou gemaakt? De armoebuurt met de bijna spottende naam Poort naar ‘sLands Welvaren kenden de meesten wel.
De beslissende ronde
Uiteindelijk bracht de vierde ronde de beslissing. Naar de bijnaam (der Castillianen tergher) van Joris van Spilbergen werd uitvoerig geraden. Wie de grond voor het sportpark de Brombeer verkocht aan de voetbalclub Nieuw Borgvliet verkocht werd soms goed gegokt: A.M. de Jong (althans, zijn weduwe) Maar wanneer precies het belfort aan de Grote Markt was afgebroken was echt gokken; een meerkeuze antwoord zou die vraag gemakkelijker hebben gemaakt.

Kendutnogtrug met de wisselbeker en persoonlijke prijs vóór de eindscore

Vanuit derde positie sprintte Ken Dut Nog Trug naar de eerste plaats: één puntje voorbij SBM1 en drie op SBM2. Daarmee vestigt dit team een nieuw record: drie keer op rij de winnaar is niet eerder voorgekomen. Zij nemen de wisselbeker nu definitief mee naar huis. Net als het team Lievevrouweparochie dat in 2015 voor de derde maal (maar niet op rij) winnaar was.
Dit laatste team moest nu genoegen nemen met een 9^e plaats. Zou men de geestelijke bijstand van de meestal aanwezige pastoor Paul Verbeek hier gemist hebben?
De achterhoede omvatte behalve een vroegere winnaar (Weervissers, 2016) een aantal deelnemers van het eerste uur, die in eerdere edities hoger op de ranglijst wisten te komen. Niettemin haalde team Berregse Kamer ook een prijs binnen, zij het dan de poedelprijs…

Spek en Bòòne scoorde warempel als beste

Geen winnaar
Grappig is dat het bestuursteam (‘Spek en bòòne’) dat buiten mededinging en vermelding meedoet, volgens de telling van de controleploeg tot nota bene 83 punten kwam. Daarmee zou die ploeg (van vier slechts bestuursleden) de uiteindelijke winnaar met een neuslengte hebben gepasseerd! En zou dit team de Geschiedkundige Kring de aankoop van een nieuwe wisselbeker hebben kunnen besparen….

Oplossing themaronde 2
Hebt u de themaronde hierboven ook gedaan? dan kunt u hier uw antwoorden controleren.