Kunstwerk gieterij Holland in ere hersteld

De onthulling cq projectvoltooiing vond plaats voor een klein gezelschap op een stormachtige dag

Het (toen, 1961) nieuwe kantoorgebouw van de NV Machinefabriek en IJzergiererij Holland werd verrijkt met een fraai glasvenster in de trappenhal. Het was in de tijd van de wederopbouw al gebruikelijk dat een percentage van de aanneemsom van een project werd besteed aan kunst. Dat werd gestoken in dit venster, een geschenk van het personeel, architect en aannemers aan de directie.
Het is een ontwerp van veelzijdig kunstenaar Wim Wagemans, die in deze glaspanelen diverse technieken toepaste, zoals graveren, (zand)stralen en appliqué (opplakken van stukken glas).
Eenmaal geplaatst werd het vaak gebruikt als achtergrond voor foto’s van Holland-jubilarissen. Deze stonden dan op de trap in de hal, waarna de fotograaf op de knop drukte. Vele Bergenaren beschikken zo over een foto waar een deel van het raam op staat.
Toen het kantoorgebouw van de inmiddels gefailleerde fabriek in 2001 gesloopt werd, is het hele raam dank zij  Johanna Jacobs, (toen hoofdconservator museum Markiezenhof) verwijderd en veilig opgeslagen bij de Facilitaire Dienst van gemeente Bergen op Zoom, die eigenaar van de gebouwen was geworden. Bij de verhuizing van FB dreigden de kisten met de ramen in het gedrang dreigden te komen. Gelukkig reageerde Peter Oosterwaal alert en redde het kunstwerk alsnog.

Willem Heijbroek naast het (te kleine) informatiebordje onder het glaspaneel

Herstel
Het was 2014 toen Willem Heijbroek, lid van SIEB (Stichting Industrieel Erfgoed Bergen op Zoom) en WMKH (werkgroep Monumentale Kunst van Heemschut Nederland) hoorde van het (bedreigde) bestaan van deze ramen. Hij zette er de schouders om dit kunstwerk weer zichtbaar te maken. Bij voorkeur voor het Bergse publiek, en als het effe kan, op of vlak bij de originele plaats. Omdat twee fabriekshallen van De Holland (eerst voorlopig, nu definitief) voor sloop werden behoed kon dit doel worden bereikt. Met de medewerking van Gemeente Bergen op Zoom en Bruys Jachtbouw (de huidige gebruiker van de hallen), maar ook Snepvangers Glasservice BV die de herplaatsing verzorgde.
Voorafgaand aan de plaatsing zijn de ramen gerestaureerd door Glasbewerkingsbedrijf Brabant, waarbij Lisya Bicaci (hoogleraar TU Delft, conservator glaskunst UvA) adviseerde. De volgens Jacoba Jacobs absolute autoriteit op het gebied van glaskunst. De ramen werden tegen verdere weersinvloeden aan beide zijden ingepakt tussen twee glasplaten.

Het glaspaneel zal niet voor iedereen vanuit de ‘achterzijde’ bewonderd kunnen worden.

Onthulling
In de week van 14 oktober 2019 werden de delen gemonteerd in een vooraf aangebracht montageframe. Tot opluchting van Robert Bruys, die daarmee het enorme tochtgat in zijn hal afgesloten zag worden.
Voor een kleine groep genodigden werd het kunstwerk op 18 oktober opnieuw ‘onthuld’ door Johanna Jacobs in haar functie van voorzitter van de werkgroep Monumentale Kunst van Heemschut. Nederland. ‘Onthuld’ tussen aanhalingstekens, omdat er geen doek of zo behoefde weggetrokken te worden. De krachtige wind (kracht 6 á 7) op 18 oktober zou dit tot een gevaarlijke klus gemaakt hebben.
De bezoekers van het openluchtspektakel Supersum zijn de eersten die dit kunstwerk in het donker kunnen bewonderen. Bij evenementen op de Waterschans wordt het namelijk aangelicht. Zo is weer een aansprekend stukje industrieel erfgoed voor de regio bewaard.