Nieuwsbrief BoZilver #2, juli 2014

volgende nieuwsbrief

vorige nieuwsbrief

Het is weinig gekend maar in de stad zijn eeuwen lang zilversmeden actief geweest. Sterker nog Bergen op Zoom had zelfs tot 1807 een keurkamer. Alle zilveren voorwerpen worden en werden, voor zij op de markt gebracht werden, van overheidswege gekeurd op het gehalte aan zilver. Die keuring was destijds opgedragen aan de gilden. Het gilde wees ieder jaar, roulerend, een van de leden aan als keurmeester, als het ware de accountant, de controleur van de gilde leden voor de periode van 1 jaar. Dat keuren vond plaats in de keurkamer. Het resultaat van dit keuren is terug te vinden op de voorwerpen: de zilver keuren. Meestal zijn dat er 3:

  • Het teken van de zilversmid: het meesterteken, als garantie van de smid zelf; als waarborg dat het zilver gehalte in orde was.
  • Het stadskeur, als bewijs dat het voorwerp gekeurd is, vaak is dat het stadswapen en
  • Het teken van de keurmeester van dat specifieke jaar. Aangezien er elk jaar een andere keurmeester kwam, moest er ook elk jaar een ander teken komen. Dat werd een letter uit het alfabet. Doordat het alfabet gevolgd werd, kunnen we uit alfabet reeksen het jaar van productie bepalen. Zo is de naam jaarletter ontstaan.
zilvermerken
zilvermerken

We weten, dankzij Ria Weyts, dat rond 1680 een zilversmid, genaamd Jacobus van Alphen, in de Lievevrouwestraat gewoond en gewerkt heeft. Helemaal vooraan in de straat. En Marco Vermunt heeft in de beerput bij dat huis smeltkroesjes gevonden, zelfs soms met restantjes goud er nog in! Van Jacobus van Alphen dus! Fascinerend. Maar wat was zijn meesterteken? Dat vereist dus onderzoek. Dat vraagt om doorzoeken van archieven.

Boek
Tijdens de ALV in april 2013 heeft Klaas Hielkema zijn plan voor een boek over Bergs zilver toegelicht.
“Wat willen we: We willen dit aspect van kunstnijverheid van onze stad en streek, dit onderdeel van de geschiedenis van de stad, aan de vergetelheid ontrukken. Simpeler kan ik het niet formuleren. We zijn trots op de stad, op z’n geschiedenis, op z’n verleden. We zijn trots op z’n industriële verleden: Bergen op Stoom, we zijn trots op z’n kunstnijverheid verleden: het Bergs aardewerk. Bergs zilver: het schreeuwt om aandacht. Wie ik er ook over aanspreek is dat met me eens. Het is eigenlijk krankzinnig, zegt iedereen, dat het al niet lang geleden is opgepikt.”

Oproep
Voor dit project zoekt Hielkema vrijwilligers, met name om mee te helpen met het archiefonderzoek. Als u zich bij dit project wilt aansluiten of meer informatie wenst kunt u een mail sturen naar BoZilver@geschiedkundigekringboz.nl

Dobbelbeker, Bergen op Zoom, 1631
Dobbelbeker, Bergen op Zoom, 1631

Vergelijkbare berichten

  • 1814: Gedenkstenen teruggeplaatst

    De gedenkstenen voor de op 8 maart 1814 omgekomen Engelse officiers zijn op 1 maart teruggeplaatst, en worden op 8 maart 2016 onthuld in bijzijn van nazaten van een van de omgekomen officiers.

  • Waterschans 2017-IV

    In de 4e Waterschans van 2017 nieuws over een nieuwe werkgroep van de Geschiedkundige Kring. Een gift van de Markies aan de pastoor van Roosendaal en de Raad van Beroerten komen aan bod. Hoewel de tentoonstelling al ten einde is ook nog een artikel over Bergs Zilver met de ontdekking van een fraaie gildekom.

  • Gehuchtenplan; tweede bijeenkomst

    In de tweede bijeenkomst op 23 juli is volgens plan contact met deskundigen gemaakt om in beeld te brengen wat al gedaan is in ander verband. Er zullen twee deelprojecten worden uitgekozen, waarin het nagestreefde eindresultaat voor een klein gebied zal worden uitgewerkt.

  • Bergs zilver: nieuwsbrief 11

    Ofschoon er sedert de tentoonstelling op deze website geen nieuwsbrief over het zilver werd geplaatst, zit de stichting BoZilver bepaald niet stil. Om deze activiteiten meer onder uw aandacht te brengen treft u hierbij de (alweer ) 11e nieuwsbrief aan.

  • Gehuchtenplan, eerste bijeenkomst

    De werkgroep gehuchtenplan is op 25 juni voor het eerst bijeen geweest. Doel is om, op een vraag vanuit de Raad, (verdwenen) gehuchten in de gemeente Bergen op Zoom weer zichtbaar te maken.

  • Nieuwsbrief BoZilver #3, september 2014

    In die eerste nieuwsbrief meldden we dat we meer dan 230 namen van zilversmeden hadden die hier actief geweest zijn. Intussen kunnen we dat getal aanzienlijk verhogen. Alleen al in de periode van 1797 tot 2011, zoals vermeld in “Nederlandse verantwoordelijkheidstekens sinds 1797” , van WaarborgHolland, editie 2011, zijn er tenminste 275.