Waterschans 2018-I

De Waterschans opent het jubileumjaar 2018 met een nummer dat gewijd is aan een bijzonder fenomeen: de historische brief. In dit nummer 2018-1 treft U de volgende artikelen aan:

De wonderbaarlijke Maria van Halle als schakel tussen aartsbisschop Willem van Bergen en hoogleraar Justus Lipsius
Bart van Eekelen
De geleerde Justus Lipsius droeg zijn boek Diva Virgo Hallensis (De Heilige Maagd van Halle) op aan aartsbisschop Willem van Bergen (Glymes), die stamde uit een zijtak van de heren van Bergen op Zoom. Om te bedanken, stuurde Willem een persoonlijke brief waarin hij het belang benadrukte van het boek van Lipsius. Ook laat de brief zien hoe men de authenticiteit van geloofsuitingen en van het boek waarborgde. Met behulp van deze brief wordt in het artikel bekeken hoe de professor en de bisschop elkaar hielpen en waarom de een de ander nodig had.

-“Dilectissime Godefride, …” Een onbekende brief van Jacob Baselius Jr. uit 1599
Jan Peeters en Jaap Dekker
Zeer recent is een onbekende brief ontdekt die ds. Baselius in 1599 schreef naar Godefridus Cornelisz, een beginnend predikant in Bergen op Zoom. Uit de brief komen we een aantal zaken te weten, zowel over Baselius als over Cornelis, die nog niet bekend waren. Het is een persoonlijke brief, we horen Baselius zelf spreken. Mogelijk is de brief aanleiding voor nader onderzoek naar de rol van Bergenaren bij de verdediging van Zaltbommel in 1599. De brief is aangekocht door de Stichting het Protestants Weeshuis te Bergen op Zoom.

Een brief van mevrouw Lejeune uit 1747
Ton Putter
Toen in de zomer van 1747 het Franse leger het beleg sloeg om Bergen op Zoom, werden de vrouwen en kinderen van de Bergse bourgeoisie de stad uitgestuurd en per schip in veiligheid gebracht. De meesten zochten toevlucht in Zeeland, zo ook de echtgenote van postmeester Jacques Lejeune. In een persoonlijke brief aan een niet met name genoemde vriendin beschrijft Maria Lejeune wat ze in die maanden allemaal heeft meegemaakt. In het artikel wordt de identiteit onthuld van de onbekende vriendin en worden de lotgevallen van mevrouw Lejeune nader toegelicht.