Nieuwsbrief BoZilver #3, september 2014

volgende nieuwsbrief

vorige nieuwsbrief

In die eerste nieuwsbrief meldden we dat we meer dan 230 namen van zilversmeden hadden die hier actief geweest zijn. Intussen kunnen we dat getal aanzienlijk verhogen. Alleen al in de periode van 1797 tot 2011, zoals vermeld in “Nederlandse verantwoordelijkheidstekens sinds 1797” , van WaarborgHolland, editie 2011, zijn er tenminste 275. En in totaal, dus geteld vanaf eind 14de eeuw zitten we nu op zo’n 400 namen! Veruit de meeste werkzaam in Bergen op Zoom natuurlijk, maar toch ook een tiental in Steenbergen, resp. Zevenbergen en Oudenbosch, en ook meerdere in Oud Gastel, Wouw en Hoogerheide. Nu nog voorwerpen van die zilversmeden vinden!

Een kloeke kelk van Karel Stenten uit 1907

Het aantal voorwerpen, dat we tot nu toe in kaart gebracht hebben, nadert de 100. Maar veel moet nog uitgezocht worden… Er valt nog heel wat te ontdekken. Misschien is “herontdekken” beter, want die voorwerpen waren er al lang, soms al heel lang! Zoals dit zilveren brilletje van Hendrik Hoffmann, te dateren tussen 1807 en 1812, herontdekt in een alleraardigst klein museum in Sommelsdijk….

Het archiefonderzoek levert een geweldige informatie op. Kennis over zilversmeden, maar ook, en daaraan gekoppeld, kennis over de stad en het Markiezaat. Die kennis kunnen we gebruiken om de relatie tussen zilver (welvaart) en de gebruiker ervan in sociaal en maatschappelijk opzicht nader aan te geven. De tekst van de keur voor het gilde van de goud- en zilversmeden in Bergen op Zoom uit 1522 is ook boven water gekomen. De Bredaase gildekeur is dertig jaar jonger, uit 1552. U begrijpt, dat is balsem voor het chauvinistische Bergse hart…

Er wordt nog verder onderzoek gedaan naar dit reglement van het gilde van de goud- en zilversmeden. Deze keur kan men zien als de statuten van het gilde waaraan iedere zilver- en goudsmid had te houden. De Keur van Breda toont grote overeenkomsten met die van Bergen op Zoom. De conclusie ligt voor de hand dat de Bergse keur als voorbeeld diende voor die van Breda. De Bergse Keur uit 1522 is vermoedelijk op haar beurt weer ontleend aan die van Antwerpen die uit  1456 stamt.

Een alleraardigst brilletje, van Hendrik Hoffmann uit Steenbergen; 1807/12

Van een kleine 80 zilversmeden hebben we inmiddels flink wat biografisch materiaal verzameld. Het is boeiend om te zien hoe het ambacht vaak binnen een familie bleef, vaak van vader op zoon,maar ook regelmatig via huwelijken: de dochter van een zilversmid trouwt, en de echtgenoot wordt zilversmid.

6 theelepels C.W.Verduijn; eind 18de eeuw

Het Projectplan en een eerste Budget zijn goedgekeurd. We denken circa 40% zelf, direct of indirect, te kunnen financieren, voor de overige 60% zullen we op zoek gaan naar externe hulpbronnen. Daartoe zijn we bezig een uitvoerig en gedegen basis document te maken, met alle relevante informatie voor potentiële subsidiënten. Dat document van 14 pagina’s is praktisch klaar. Het omvat de volgende onderdelen:

• Referentiekader en definitie van het Project
• Project organisatie
• Financiering van het Project
• Het Communicatieplan
• Risico Management

We zijn vol hoop dat de financiering rond zal komen en dat het gaat lukken de zilversmeden uit het Markiezaat eindelijk weer te laten glanzen.

Suikervaas van C.W.Verduijn; eind 18de eeuw

De Gebroeders van Giels, in Bergen op Zoom producenten van gouden en zilveren sieraden, zoals rozenkransen, oorhangers en herenringen, maakten in de oorlogsjaren duizenden armbandjes, lepeltjes met munten, waarop de afbeelding van koningin Wilhelmina voorkwam. Dat was een teken van passief verzet. In de tentoonstelling zal aan dit bijzondere thema aandacht besteed worden

De datum voor de opening van de tentoonstelling en de presentatie van het boek is vastgelegd! Zet
die datum maar vast in uw agenda….. Maandag 5 september 2016.

De tentoonstelling zal lopen tot 23 januari 2017

lepeltjes “Verzet Zilver” Gebr. Van Giels

Armbandje “Verzet Zilver: Gebr. Van Giels

.

Scherpe keuren op een pateen van J Andriessen. mr teken 62826. Uit een bijzonder jaar: 1944/45