Bergen op Zoom wint BNG Erfgoedprijs 2014

Op 31 oktober 2014 maakte de jury in een bijeenkomst in Kampen bekend dat Bergen op Zoom uit vier genomineerden als winnaar werd aangewezen van de Erfgoedprijs 2014 van de Bank Nederlandse Gemeenten. Het was tot het eind toe spannend wie van de 4 genomineerden het zou worden: Bergen op Zoom, Coevorden, Midden-Delfland of Rheden.
Het motto van de jury: ‘Geen woorden maar daden’ wees er op dat het niet gaat om hoeveel erfgoed je binnen je gemeentegrenzen hebt, maar om wat je er mee doet. De vertaling van beleid in concrete projecten en activiteiten heeft de doorslag gegeven. Wie in 2014 met aansprekende gemeentelijke erfgoeddaden kwam, had bij de jury een streepje voor. Zo kwamen de vier genomineerden enkele maanden geleden al naar voren. Middels anonieme bezoeken aan de vier steden werden de instuurde informatiepakketten in de praktijk getoetst, en de mening van bewoners gepeild.
Tenslotte kon Arjan van der Weegen de hoofdprijs, vergezeld van een cheque van €25.000 in ontvangst nemen. Het ontlokte Arjan de opmerking: ‘Het blijft prijzen regenen’, doelend op de eerdere prijzen voor de Grote Markt, Groenste stad, de Zeeland, Fort de Roovere (Mozesbrug). Deze prijs betekent behalve trots op hetgeen tot nog toe bereikt is, werk aan de winkel om op de ingeslagen weg voort te gaan. Het juryrapport bevat immers ook enkele suggesties.

Het oordeel van de jury:
– Sterke openbare ruimte: pleinenplan, relatief weinig commerciële ontsiering, fraai straatbeeld en –plaveisel, oude muurreclames weer zichtbaar, informatieborden voor inwoners, cultuurhistorisch gaaf ensemble van de Markt.
– Groen in de stad: de Stadstuin aan de Fabrieksstraat voor bewoners. Mooi voorbeeld van (ook bestuurlijk) ‘braakliggend’ terrein voor burgerinitiatief.
– Geslaagd herbestemmingsbeleid, culminerend in nieuw gebruik van industrieel erfgoed ‘De Zeeland’.
– Aandacht voor militaire historie van linies en forten. Project Ravelijn getuigt van bestuurlijke lef, vernieuwende aanpak van Fort de Roovere.
– Mooi en fors museum, met aandacht voor de jeugd.
– Bewoners lijken tevreden en betrokken, maar verwachten (nog) meer gemeentelijk initiatief.
– Continuïteit van beleid: men is al lang bezig met erfgoed, bijvoorbeeld door een ‘Kerkenvisie’.
– Financieel sterk: met beperkte middelen toch scoren en ook middelen elders verwerven.
– Kanttekening: de randen van het centrum en de aanloopstraten tonen leegstand.
– Tip: zou ‘water terug in de stad’ door het weer open leggen van de Oude Haven een extra kwaliteitsimpuls geven?
– Algemeen: Bergen op Zoom is breed, bestendig en bewust bezig.

Het winnen van deze prijs betekent ook dat Bergen op Zoom over een jaar naast de opening van het Nationale Monumentenweekend nóg een landelijk evenement binnen haar grenzen krijgt: de uitreiking van de BNG Erfgoedprijs 2015. In Kampen was dit evenement een dagvullend programma met thematische lezingen en excursies. Dat programma zou best als voorbeeld kunnen dienen.
Zie ook de website van de BNG erfgoedprijs voor meer informatie; lees het juryrapport: BNG Bank Erfgoedprijs Juryrapport 2014 en download hier het Boekje BNG Bank Erfgoedprijs 2014.